د پاکستان څخه د افغان مهاجرینو د ایستلو روان بهیر په ځانګړي ډول هغه افغان هنرمندان متاثره کړي دي چې د طالبانو تر واکمنۍ وروسته د سیاسي پناه یا درېیم هېواد ته د تلو په غرض پاکستان ته راغلي وو. پاکستان کښې د قانوني پاتې کېدو او جبري ایستلو پر وړاندې د پېښور های کورټ د حکم له مخې وفاقي حکومت ته د افغان هنرمندانو سل کسیزه لېسټ واستول شو چې په هغه کښې د دوی د پاتې کېدو او خونديتوب د تضمین سپارښتنه شوې وه. دا ټول حقوقي بهیر د خیبر پښتونخوا د هنرمندانو د ټولنې “هنري ټولنه” له لوري پرمخ وړل شوی و، خو د ټولنې په وینا په دې لېسټ کښې د ګڼو هغو هنرمندانو نومونه شامل نه دي چې دا وخت په پاکستان کښې له سختو ستونزو سره ژوند کوي. د پاتې نورو افغان هنرمندانو د شاملولو لپاره سينئر وکیل جابر خان له لوري دوېم رِټ عدالت ته وړاندې شوی دی، په کښې غوښتنه شوې ده چې د مخکني حکم له مخې دې پاتې هنرمندان هم په رسمي لېسټ کښې شامل شي. د جابر خان په وینا د فنونو له خلکو سره په افغانستان کښې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته نه یوازې د کار اجازه بنده شوه، بلکې هغوی د مرګ او وهلو ډار هم ګواښل. له همدې امله دوی مجبور شول چې پاکستان ته د پناه لپاره راشي، خو اوس د مهاجرینو د ایستلو په اعلان سره دوی دې اندېښنې ته مخامخ دي چې هسې نه پولیس یې ونیسي او جبراً افغانستان ته ې ولېږي. په رِټ کې غوښتنه شوې چې پاتې هنرمندان دې هم په لېست کې شامل شي
د افغانستان مشهور هارمونیمنواز استاد رضوان منور د نورو هنرمندانو سره یو ځای پېښور های کورټ ته راغلی و. هغه وویل چې له لومړۍ ورځې راهیسې په پاکستان کښې له ستونزو سره مخ دي، او د افغان مهاجرینو د ایستلو اعلان یې مشکلات زيات کړي دي. هغه وویل چې په لومړني لېسټ کښې له سل څخه زیات هنرمندان شامل وو چې ورسره د هغوی ستونزې لږې شوې، خو لا هم ګڼ شمېر هنرمندان پکې نه وو، چې ځینې یې پولیسو نیولي او جبراً افغانستان ته لېږلي دي. د هنري ټولنې په مرسته اوس نوی رِټ داخل شوی چې پاتې نومونه هم پکې شامل شي.
ګل اکبر راهي، چې د هنري ټولنې مهم غړی دی، وویل چې د رِټ مقصد دا دے چې په خیبر پښتونخوا کښې مېشت افغان هنرمندان له موجوده ستونزو خلاص شي. د هغه په وینا دا هنرمندان د پولیسو له ډاره محفلونو ته هم نه شي تلی، چې له امله یې د هغوی اقتصادي ستونزې ډېرې شوې دي. دوی وایي چې د هنرمندانو نیول یو عادي کار ګرځېدلی او د ټولنې غړي د شپې ناوخته د پولیسو اډو ته منډې وهي تر څو نیول شوي هنرمندان خلاص کړي. د هغه په وینا د طالبانو له ویرې پاکستان ته راغلي هنرمندان د هنري ټولنه، د کلتور او سیاحت محکمې او UNHCR سره راجسټر دي، نو تصدیق یې واضح او شفاف دی.
د وکیل جابر خان له لوري عدالت ته ورکړل شوی لېسټ کښې ۳۹۴ نومونه شامل دي چې په پخواني لېسټ کښې یې د شاملېدو غوښتنه شوې ده. په دې کې ۱۸۶ ښځې او نجونې هنرمندان شامل دي. رضوان منور وویل چې د ښځینه هنرمندانو ستونزې د نارینهوو په پرتله څو چنده زیاتې دي، ځکه خلک یې کار ته نه رابلي او کال کښې یو نیم محفل د هغوی د کور لګښت نه شي پوره کولی.
جابر خان ایډوکیټ وویل چې قانوني دریځ یې روښانه دی، ځکه عدالت مخکې حکم کړی او دوی یوازې د پاتې هنرمندانو نومونه ورزیاتول غواړي. د قانون او نړیوالو تړونونو له مخې که یو څوک په خپل هېواد کښې د وژنې یا ځورونې له خطر سره مخ وي، نو بل هېواد ته د پناه حق لري.
